مهارت های ارتباطی
چگونه از دیگران تعریف و تمجید کنیم؟ چه کاری کنیم تا به‌دلخواه ما رفتار کنند؟
تقدیر، تعریف و تمجید
احساس خوب و ارزشمند دادن به دیگران با درک کردن آن‌ها فرق می‌کند. در این حالت شما هدیه‌ای به آن‌ها می‌دهید که نمی‌توان قیمتی برایش تعیین کرد و در عوض آن‌ها هم حاضر می‌شوند به‌دلخواه شما رفتار کنند و تا هرکجا که می‌خواهید با شما بیایند. اگر خواهان روابط بهتر با دیگران هستید انجام این مهارت اجباری است.
تقدیر و تعریف از دیگران، یکی از بهترین راه‌های برخورد با کارمندان، تربیت فرزند، روابط صمیمانه با همسر و دوستانتان است. همه ما انسان‌ها در درون خود، دوست داریم که موردتوجه و تقدیر قرار گیریم اما گاهی نمی‌خواهیم همین کار را برای دیگران انجام دهیم.
تعریف و تمجید و ایجاد چرخه رفتارهای مثبت
اغلب ما آن‌دسته از رفتارها و انسان‌ها را که طبق میلمان رفتار می‌کنند نادیده می‌گیریم و برعکس سرویس و انرژی بیشتر را برای رفتارها و انسان‌هایی که خلاف میلمان هستند می‌گذاریم. درنتیجه این دو قطب هرروز از هم دورتر می‌شوند و ما خسته‌تر، روابطمان تیره‌تر وزندگی‌مان ناآرام‌تر می‌شود.
مثلاً یک مادر معمولاً کودک خود را به خاطر اینکه خوب غذاخورده یا با دوستش بدون دعوا بازی کرده تحسین و تشویق نمی‌کند و در عوض وقتی ناگهان حرف بدی از دهان بچه بیرون می‌آید بدترین واکنش‌ها را نشان می‌دهد. نتیجه این می‌شود که بچه روند فحش دادن را افزایش و روند خوب غذا خوردن را کاهش می‌دهد!
طی تحقیقات زیاد این نظریه بارها ثابت‌شده است که بخش اعظم رفتار دیگران با شما به‌وسیله نوع پاسخ شما معین می‌گردد، رفتارهایی که از آن تقدیر کنید متناوباً و به‌احتمال بسیار زیاد تکرار خواهند شد و احتمال وقوع رفتارهایی که مورد بی‌اعتنایی شما قرار می‌گیرند کاهش می‌یابد. این چرخه معروفی است به نام reinforced responses recur که دانشمندان علوم رفتاری با تحقیق‌های بسیار ثابت کرده‌اند پاسخ‌های تقویت‌شده تکرار می‌شوند:
تقدیر از دیگران به خاطر انجام رفتار دلخواهمان بیش از تنبیه آن‌ها برای رفتار نامطلوبشان ممکن است باعث تداوم رفتار مطلوب و موردنظر ما شود. چندی پیش باخانمی صحبت می‌کردم که به خاطر نخریدن هدیه از سمت شوهرش ناراحت بود و پس از چند دقیقه معلوم شد که چند بار گذشته در برابر هدیه‌های شوهرش انتقاداتی می‌کرده است! و حالا ناراحت بود چرا رفتاری که موردانتقاد قرار داده تکرار نمی‌شود! فکر نکنید این مثال عجیب‌وغریب است و این خانم در کره ماه زندگی می‌کرده! نمونه‌های مشابه در زندگی همه ما وجود دارد و اگر کمی خوب و منصفانه فکر کنیم آن‌ها را پیدا خواهیم کرد.
تعریف و تمجید ، عمیق‌ترین نیاز
نیاز موردتقدیر قرار گرفتن یکی از عمیق‌ترین نیازهای طبیعی تمام انسان‌هاست که معمولاً برآورده نمی‌شود! و اگر روی این مهارت کارکنید و بتوانید این تمایل را در دیگران برآورده سازید احتمالاً به‌عنوان دوستی بسیار ارزشمند تلقی خواهید شد و ارتباطاتتان فراتر ازآنچه تصور کنید رشد می‌کند.پ
پس چرا انجامش نمی‌دهیم؟!
شاید قبلاً هم راجع به این مهارت شنیده باشید، پس چرا آن را به کار نگرفته‌اید؟ چرا باوجود تأثیرات شگرف این مهارت گاهی برخی از ما در بکار بستن آن عاجز و ناتوان می‌مانیم؟ همان‌طور که قبلاً هم در مقالات مختلف گفتیم، تحت هیچ شرایطی و به‌هیچ‌عنوان ظاهرسازی و فیلم بازی کردن جزئی از راه‌های ارتباط مؤثر نیست. شاید در موارد خاص و در کوتاه‌مدت ظاهرسازی جواب بدهد اما یقیناً خیلی زود آشکار می‌شود و به‌جز شرمندگی و کدورت در روابط سودی ندارد. بنابراین سخت بودن انجام مهارت تقدیر و تعریف این است که باید واقعی و از اعماق وجودمان باشد (که البته به نظر من اصلاً هم سخت نیست و اگر بخواهید به‌آسانی می‌توانید انجامش دهید) و این موضوع وقتی‌که خودخواهانه به روابط نگاه کنیم میسر نمی‌شود.
چگونه از دیگران تعریف کنیم ؟
وقتی از تعریف و تمجید می‌گوییم داریم درباره مهربانی، توجه و احترام صحبت می‌کنیم. به نظر می‌رسد خیلی از ما این محبت و نگاه تمجید آمیز از دیگران را درون خود داریم فقط شاید گاهی خجالت می‌کشیم عنوان کنیم یا بلد نیستیم چطور بیان کنیم که باورپذیرتر باشد. یا اینکه برخی فکر می‌کنیم اگر از دوست، همسر یا فرزند خود تقدیر و تعریف کنیم، تنبل می‌شوند و در باد افتخارات گذشته‌شان می‌خوابند! ازاین‌رو دیدگاه «هرگز کافی نیست» را در کلام و رفتارمان عنوان می‌کنیم.
یافته‌های روانشناسی نشان می‌دهد که نه‌تنها این اتفاق نمی‌افتد بلکه ضررهای دیگری نیز در دیدگاه «هرگز کافی نیست» وجود دارد و با این کارمان دیگران بیش‌ازحد محتاط می‌شوند و خود را در درون افرادی بی‌کفایت می‌بینند و حتی پس از مدتی ممکن است دست از تلاش بردارند. درحالی‌که با تشویق و تمجید ما، دیگران از موفقیت‌های خود لذت می‌برند و در آینده هم ترغیب می‌شوند دوباره طعم این لذت را بچشند.
چند نکته برای بیان تعریف و تمجید :
- هرچه دقیق‌تر سخن بگویید کارایی تمجیدتان بالاتر می‌رود. به دیگران بگویید دقیقاً از چه چیزی و چه رفتاری از آن‌ها خوشتان آمده و با گفتن نام شخص کاری کنید که حس منحصربه‌فردی از کلامتان شکل گیرد نه اینکه طرف مقابل فکر کند جملاتی قالبی رادارید می‌گویید که به‌جز او به کسان دیگر هم همین را می‌گویید.
- زمانی تعریف و تمجید کنید که چیزی نمی‌خواهید! طبیعتاً اگر به همکارتان بگویید چقدر باهوش است و کلی از او تعریف کنید و سپس از او تقاضای پول کنید احتمال اینکه تقدیرتان باارزش تلقی شود صفر است.
- خودتان هم تعریف و تمجید های دیگران را با جان‌ودل بپذیرید و به خاطر حس تواضع یا فروتنی افراطی یا به هر دلیل دیگری ارزش تقدیر آنان را زیر سؤال برید چون این هم موجب دلسردی افراد می‌شود و دیگر کمتر راغب خواهند از شما تقدیر و تعریف کنند.
